تشکیل پارلمانی به دور از هیجان‌های کاذب؛ وقتی مجلس با گفتمان انقلاب ارزیابی می‌شود
به گزارش خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، زمانی‌که خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در یکی از نشست‌های خبری مسئولان مجلس یازدهم درباره عملکرد ۶ ماهه پارلمان پرسید: «اکنون که این پارلمان با نام انقلابی روی کار آمده است، تعریف انقلابیگری از نظر آن‌ها چیست؟» در پاسخ، به تلاش قوه مقننه برای ایجاد مجلس تراز انقلاب اشاره شد که بر اساس آن، شاخصه‌های گفتمان مجلس انقلابی جمع آوری می‌شود.
پارلمان تراز انقلاب اسلامی و ایجاد آن؛ دغدغه مهم یا مهم‌تر؟
دغدغه ایجاد پارلمان تراز انقلاب اسلامی موضوع جدیدی نیست، اما دغدغه جدیدتر و مهم‌تر، عملی کردن و هموار کردن مسیر برای آن است. یازدهمین مجلس پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اکنون در رسانه‌ها و افکار عمومی به مجلس انقلابی شناخته شده است و به نظر می‌رسد، بیشتر از هر پارلمانی باید خود را در جهت حرکت به سمت تراز انقلاب ببیند.
پاییز امسال در جشنواره شهید مدرس که برترین‌های عملکردی قوه مقننه را معرفی می‌کند، ارزیابی مجلس تراز انقلاب اسلامی در سه بخش نماینده، کمیسیون و مجلس شاخصه‌هایی کلید خورد. مهدی شایسته دبیر این جشنواره در گفت‌وگویی با خبرنگار مجلس باشگاه خبرنگاران جوان توضیح داد که «مأموریت رئیس پارلمان برای ایجاد گفتمان انقلاب اسلامی در مجلس، موجب شد با تعریف شاخصه‌های قابل اندازه گیری، پیشرفت‌ها، کاستی‌ها و وضعیت نهاد قانونگذاری ارزیابی شود.»
پارلمان در این مسیر، مجموعه‌هایی را منتشر کرده که با همکاری دبیرخانه جشنواره شهید مدرس، دفتر اعزام مبلغ دانشگاه امام صادق (ع) و مرکز مطالعات و پژوهش‌های بسیج قوه مقننه گردآوری شده است؛ دو مجموعه «مجلس تراز انقلاب اسلامی در کلام مقام معظم رهبری» و «مبانی و ارکان جهت‌ساز گفتمان مجلس تراز انقلاب اسلامی» با پرداختی مختصر به ریشه‌های گفتمانی حکومت‌ها، گفتمان انقلاب و جهت‌دهی‌های رهبران نظام جمهوری اسلامی تا کنون، پایه‌های ایجاد مؤلفه‌های قوه قانونگذاری کشور را بیان کرده است.
گفتمان انقلاب اسلامی می‌خواهد پس از وقوع انقلاب و تشکیل نظام اسلامی، در مراحل بعدی، دولت و جامعه اسلامی را به وجود آورد که البته دولت اسلامی، در گفته‌های رهبری نظام «مجموعه کارگزاران حکومت» است.
کمیسیون‌های مجلس در محک انقلاب
شایسته در ادامه افزود که اگرچه از یک سال از آغاز دوره یازدهم نگذشته بود، اما دبیرخانه جشنواره شهید مدرس در این برنامه تا حدودی به برخی حوزه‌های ارزیابی ورود یافت و شاخص‌های همکاران قوه مقننه را تعیین کرد.
بر اساس گفته‌های دبیر جشنواره شهید مدرس، برای ارزیابی و پایش بخش‌های مختلف مجلس شاخصه‌هایی قابل اندازه گیری و با مبنای علمی جمع آوری شده که از چند منبع و محور به دست آمده و در حال حاضر، ارحجیت با ارزیابی کمیسیون‌های پارلمان است.
محور‌های تعیین کننده شاخص‌ها، اسناد بالادستی و رویکرد‌های کلان کشور هستند که شامل سیاست‌های کلی نظام و گفته‌های رهبران انقلاب اسلامی در مورد کارگزاری و زمینه‌های مربوط به آن است. افزون بر این، ۸ مؤلفه دیگر هم با بهره‌گیری از سخنرانی حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب در نخستین دیدار مجازی نمایندگان دوره یازدهم به عنوان شاخص‌های ارزیابی قرار گرفته‌اند که در بررسی‌ها، اهمیت بیشتر و به اصطلاح وزن بیشتری خواهند داشت.
پیش‌تر، محمدباقر قالیباف رئیس سال نخست مجلس و هیئت رئیسه ۴ رویکرد تحولی کارآمدسازی، مردمی سازی، هوشمند سازی و شفاف‌سازی را برای یازدهمین دوره مجلس تعیین کرده بودند که در پایش شاخصه‌ها و برنامه ارزیابی قوه مقننه تأثیرگذار است.
تشکیل کمیته تدوین شاخص‌های مجلس انقلابی
مهدی شایسته در ادامه به باشگاه خبرنگاران جوان گفت که «تیم خبره‌ای با همکاری برخی نمایندگان مجلس و دبیر کمیسیون‌ها (افرادی جز نمایندگان) که به صورت روزانه با مسائل و دغدغه‌ها سروکار دارند، جلسات متعددی برگزار کرد تا به شاخص‌ها و محور‌ها دست یابد و مسیر تعیین آن‌ها هموار شود.»
وی مجری این طرح را هم مرکز پژوهش‌های مجلس معرفی کرد و ادامه داد «روش تحقیق، شمارش شاخص‌ها و گردآوری باید از نظر علمی مورد اطمینان قرار می‌گرفت که مرکز یاد شده متولی این موضوع بود. پس از جمع‌بندی‌های مرکز پژوهش‌ها، با بررسی‌های بهزاد پورسیّد معاون قوانین مجلس، تغییراتی اعمال شد.»
همچنین علاوه بر دبیری کمیسیون‌ها، کمیته ارزیابی آموزش و عملکرد قوه مقننه هم در کمیته تدوین شاخص‌های ارزیابی جشنواره شهید مدرس بخشی از امور را بر عهده داشته است.
مجلس و نمایندگان با روش‌های آماری و استراتژی‌ها ارزیابی می‌شوند
قانون اساسی، سیاست‌های کلی نظام، فرمان‌های رهبران انقلاب اسلامی، قانون آیین نامه داخلی پارلمان، گفته‌های برخی نمایندگان در مجلس، پیشنهاد‌های مردم در سامانه پارلیران (parliran) و سایر محتوای مطالعات، ۷ منبعی هستند که شاخص‌های امتیازبندی و اندازه گیری نماینده، کمیسیون و مجلس تراز انقلاب اسلامی از آن‌ها به دست آمده است.
گروه ارزیابی با بهره‌گیری از روش‌های آماری نظر نخبگانی و... همچنین استراتژی‌های مختلف با پایش و بررسی مؤلفه‌ها تعیین می‌کند که نماینده، کمیسیون و در گستره‌ای بزرگتر، مجلس در چه فاصله‌ای تراز انقلاب ایستاده است. عدد این شاخص‌ها برای کمیسیون‌های قوه مقننه ۷۶ مورد است که برای دستیابی به این موضوع، کمیته تدوین شاخص‌ها حدود ۱۲ نشست برگزار کرد.
به گفته متولیان تدوین و بررسی شاخص‌ها، این مؤلفه‌ها با بهره‌گیری از استراتژی غلتان، بر حسب بازه‌های زمانی، شرایط و موقعیت کشور و تغییر یا ابلاغ سیاست‌های کلی، باید به روز و پایش شوند و نمی‌توان آن‌ها را مسائلی لزوماً ثابت و بدون تغییر دانست.
در این شیوه و در مرحله کنونی، ارتقای عملکردی کمیسیون به خودی خود مد نظر قرار می‌گیرد؛ دبیر جشنواره شهید مدرس تصریح کرد که «شاخص‌های کمیسیون‌های پارلمان یکسان نیستند و در کنار یکدیگر، به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند؛ برای نمونه شاخص‌های اختصاصی کمیسیون اقتصادی و قضایی و حقوقی یکسان نیستند و هر کمیسیون در جایگاه خود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.»
فروردین ۱۴۰۰، پایان ارزیابی کمیسیون‌ها
شایسته اظهار کرد «برخی شاخص‌ها بیشتر در فضای کمّی بود که در جهت تعدیل آن‌ها حرکت کردیم؛ برای نمونه و در ابتدا برای بررسی کنشگری یک کمیسیون، تعداد طرح‌هایی که از سوی آن به صحن علنی می‌آمد، معیار مثبتی در نظر گرفته می‌شد. اما احتمال ارائه طرح‌های متعدد و مختلف برای دستیابی به امتیاز بیشتر می‌رفت و در نتیجه چنین شاخص‌هایی را متعادل‌تر و کیفی‌تر کردیم تا در مورد مذکور، طرح‌های مصوب در صحن معیار مناسب شناخته شود. در حال حاضر شاخص‌های مراحل اولیه حدود ۴۰ مورد همراه با سنجه‌های آن‌ها به دست آمده است.»
وی بیان کرد که «در موقعیت کنونی تصمیمی برای انتشار عمومی ارزیابی‌ها گرفته نشده است و ترجیحاً این موضوع در داخل قوه مقننه مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
دبیر جشنواره شهید مدرس تأکید کرد «ممکن است برخی افراد و نمایندگان به این شاخص‌های اعتراض داشته باشند که راه بهبود و تقویت آن‌ها باز است.»
شایسته یادآور شد «در حال ورود به فاز نهایی و چکش کاری شاخص‌ها هستیم و با متخصصان موضوع را بررسی کردیم. ان‌شاء‌الله در اسفندماه با کمک معاونت قوانین و مرکز پژوهش‌های مجلس تمام کمیسیون‌ها را بر اساس شاخص‌های انجام شده ارزیابی داخلی می‌کنیم که به هیئت رئیسه کمیسیون‌ها هیئت رئیسه مجلس اعلام خواهیم کرد.»
در تقویم ارزیابی شاخص‌ها پس از پالایش آن‌ها در روز‌های پایانی بهمن ماه، نیمه اسفند زمان وزن‌دهی و حداکثر تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۰، ارزیابی انجام خواهد شد.
انقلابیگری بدون هیجان
صاحب‌نظران اعتقاد دارند تعیین شاخص‌های مجلس تراز انقلاب اسلامی و ارزیابی علمی می‌تواند موقعیتی را فراهم کند که گفتمان انقلاب با ایجاد پارلمانی بدون هیجان‌های کاذب و خارج از فضایی سنتی، به گفتمانی واحد و دور از تعریف‌های پراکنده تبدیل شود.
رهبر انقلاب ۳۰ خرداد ۹۷ در دیدار با نمایندگان پارلمان وقت درباره رفتار انقلابی و انقلابیگری نمایندگان بیان کردند که «برخورد باید برخورد انقلابی باشد. شما در سوگندی هم که یاد کردید، این سوگند را یاد کردید که انقلاب، نتایج انقلاب، فراورده‌های انقلاب و فراورده‌های نظام جمهوری اسلامی را حفظ کنید؛ چطور ممکن است؟ بدون انقلابی بودن که نمی‌شود حفظ کرد. رفتار، باید رفتار انقلابی باشد؛ رفتار انقلابی به معنای رفتار غیرمدبّرانه نیست، به‌معنای رفتار عاقلانه و مدبّرانه و مجاهدانه است.»
ایشان تصریح کردند «روحیه‌ی ایمان و انگیزه‌ی انقلابی باید بر همه‌ی کارهای نماینده‌ی محترم مجلس حاکم باشد. نگهبانی از دستاوردهای انقلاب و مبانی نظام، جزو سوگند نمایندگی شما است که اگر این انجام نگیرد، حضور نماینده، هم از لحاظ قانونی اشکال پیدا می‌کند، هم از لحاظ شرعی اشکال پیدا می‌کند. اگر چنانچه دستاوردهای انقلاب مراعات نشود و دستاوردهای نظام مورد توجه قرار نگیرد، این، هم از لحاظ قانون اساسی، هم از لحاظ شرع دچار مشکل می‌شود.»
گزارش از ابراهیم اسدی بیدمشکی
انتهای پیام/